Ik heb een erfenis gekregen: wat nu? [deel 2]

Deel 2: de afwikkeling van een nalatenschap in drie stappen

Wanneer je bent aangewezen tot erfgenaam en de erfenis hebt aanvaardt, krijg je jouw deel van de nalatenschap. De nalatenschap verdeel je samen met de andere erfgenamen en in het testament of de wet staat wie welk deel krijgt. Alle erfgenamen moeten met elkaar eens zijn wat er met het bezit gebeurt. En soms moet je de verdeling van de spullen vastleggen bij de notaris. Best wat geregel, waarbij de notaris ook veel werk voor jou uit handen kan nemen.

In deze blogreeks ‘Ik heb een erfenis gekregen: wat nu?’ hebben we het in het eerste deel al gehad over de keuzes die je hebt op het moment dat jij bent aangewezen tot erfgenaam. In dit tweede deel zoomen we in op wat er allemaal komt kijken bij de afwikkeling van een nalatenschap. Dat doen we aan de hand van drie stappen.

Wie regelt wat?

Het regelwerk ligt meestal in handen van één persoon. Dat kan de executeur zijn, een van de erfgenamen of een derde die je samen met de andere erfgenamen hebt gemachtigd om zaken te regelen. Als er meerdere erfgenamen zijn, kan je bij de notaris regelen dat één persoon het regelwerk op zich neemt. De verdeling van de nalatenschap kan je zelf regelen, maar je kunt natuurlijk ook een notaris vragen om te helpen.

Stap 1: Bepaal de waarde van de nalatenschap

De waarde van de nalatenschap is de waarde van het bezit min de schulden op het moment van overlijden. Breng daarom eerst het bezit in kaart en trek daar vervolgens alle schulden vanaf.

Breng het bezit in kaart:

• Bezit is bijvoorbeeld: bankrekeningen, beleggingen, koophuis, waardevolle bezittingen en inboedel.
• Bij een gezamenlijke bankrekening telt voor de nalatenschap alleen het geld dat via de overledene op de rekening is gestort. Bijvoorbeeld: salaris, spaargeld, erfenis of uitkering.

Breng de schulden in kaart:
Om erachter te komen of een overledene schulden had, kan je verschillende stappen zetten:

• Informeer bij de bank(en) of de overledene (hypothecaire) leningen had.
• Ga na of het nog openstaande bedrag van de lening wordt kwijtgescholden.
• Informeer bij het Bureau Krediet Registratie naar schulden. Alle schulden bij professionele kredietverstrekkers zijn daar namelijk geregistreerd.
• Kijk of de overledene een persoonlijke lening had bij webwinkels en welke facturen nog open staan.
• Schulden zijn ook: afrekeningen van creditcards, openstaande facturen, een schenking op papier, verschuldigde erfbelasting en inkomstenbelasting, legaten en wensen uit het codicil.

Stap 2: Betaal schulden en verkoop eventueel spullen

De eerste drie maanden na het overlijden, krijg je de tijd om te onderzoeken en te bepalen of je de erfenis wilt aanvaarden of niet. In die periode hoef je dus ook nog geen schuldeisers te betalen. En schuldeisers mogen erfgenamen ook niet direct vragen om de schulden te betalen. Ze moeten daarmee wachten totdat de erfgenamen hun keuze hebben gemaakt. Maar wie doet wat wanneer?

• Als erfgenaam, vereffenaar (iemand die namens de erfgenamen schulden vereffent) of executeur ben je wel verplicht om de schuldeisers aan te schrijven.
• Is er een executeur benoemd die de nalatenschap mag afwikkelen? Dan moet die de schulden betalen uit de nalatenschap. Hij mag spullen uit de nalatenschap verkopen als dat nodig is om de schulden te betalen.
• Is er geen executeur benoemd? Dan zijn de erfgenamen samen verantwoordelijk voor het betalen van de schulden. Alle erfgenamen moeten met elkaar eens zijn wat er gebeurt met waardevolle spullen, de inboedel, het koophuis en beleggingen. Zijn de schulden in de nalatenschap groter dan het bezit? Dan bepaalt de wet welke categorie schuldeisers je eerst moet betalen. Is het geld op voordat je aan de laatste categorie schuldeisers toekomt? Dan krijgen ze niets.
• Zorg dat eventuele legaten en wensen uit het codicil bij de juiste persoon terechtkomen.

Stap 3: verdeel de overgebleven spullen en het geld

Is de erfbelasting betaald? Zijn alle schulden betaald en zijn de waardevolle spullen verkocht? Dan is het tijd om de (eventuele) overgebleven spullen en het geld op de bankrekening te verdelen. Soms is er in het testament iemand benoemd die verantwoordelijk is voor de verdeling. Staat er niets in het testament, dan regel je de verdeling zelf. Het kan handig zijn om een notaris te betrekken bij de verdeling, om ruzie in de familie te voorkomen. Enkele tips die we willen meegeven:

• Het is handig om eerst de spullen te verdelen.
• Verdeel het geld volgens de bepalingen in het testament of de wet.
• Compenseer bij de verdeling van het geld de erfgenamen die bij het verdelen van de spullen minder kregen.

Is er geen testament? Dan gaat de afwikkeling van een nalatenschap volgens de wettelijke verdeling. Dit houdt in dat de partner alles krijgt, ook het deel van de kinderen. Kinderen kunnen hun deel pas opeisen als de laatste ouder overlijdt, als de langstlevende ouder failliet gaat of als de langstlevende ouder in de schuldsanering komt. Is er een testament met de keuze voor de wettelijke verdeling? Dan kan daarin staan dat kinderen hun deel ook in andere situaties kunnen opeisen. Bijvoorbeeld als de partner/ouder hertrouwt of naar een verzorgingshuis gaat.

Wil je een testament laten opstellen, advies over welke keuze je het beste kunt maken als erfgenaam of meer informatie over de afwikkeling van een nalatenschap? Neem contact met ons op. Wij helpen je graag verder.