Ik heb een erfenis gekregen: wat nu?

Deel 1: welke keuzes heb je als erfgenaam?

Komt een dierbare te overlijden, dan breekt er een verdrietige tijd aan. Maar ook een periode waarin veel geregeld moet worden. Van de uitvaart tot het afwikkelen van de nalatenschap en het verdelen van de erfenis. Maar wat mensen vaak vergeten, is dat er meerdere zaken zijn waar je rekening mee moet houden wanneer je een erfenis accepteert. De notaris kan hierbij veel werk voor jou uit handen nemen.

In deze blogreeks ‘Ik heb een erfenis gekregen: wat nu?’ hebben we het in het eerste deel over de keuzes die je hebt op het moment dat jij bent aangewezen tot erfgenaam. In deel twee zoomen we vervolgens in op wat er allemaal komt kijken bij de afwikkeling van een nalatenschap.

Wie zijn de erfgenamen?

De erfenis is een belangrijk punt dat na het overlijden van een dierbare geregeld moet worden. Vraag één die dan beantwoord moet worden is: ‘wie zijn de erfgenamen?’. Wanneer er een testament is, staat daarin aangegeven wie de erfgenamen zijn. Is er geen testament? Dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dit wordt de wettelijke verdeling genoemd. De wet bepaalt in welke volgorde de erfgenamen worden opgeroepen. Daarbij zijn vier groepen te onderscheiden:

• Echtgenoot/ geregistreerd partner en kinderen;
• Ouders, broers en zussen;
• Grootouders;
• Overgrootouders.

Zolang er in één groep nog een erfgenaam is, komt de volgende groep niet aan bod. Als er in geen van de vier groepen erfgenamen zijn, dan gaat de erfenis uiteindelijk naar de Staat der Nederlanden.

Let op! Met uitzondering van de echtgenoot heb je bij alle groepen van erfgenamen te maken met plaatsvervulling. Komt jouw tante te overlijden en heeft zij geen partner of kinderen en zijn haar ouders ook overleden? Dan zijn de broers en zussen erfgenamen. Is jouw vader (de broer van de betreffende tante) ook overleden, dan ben jij erfgenaam in plaats van jouw vader.

Kiezen: erfenis aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen

Heb je gehoord dat je erfgenaam bent? Dan moet je kiezen hoe en of je de erfenis accepteert. Er zijn drie opties. Wil je de erfenis aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen? Iedere erfgenaam moet hierover een eigen beslissing maken. Uiteraard kan Notariaat Eemmeer je wel adviseren wat in jouw situatie het beste is om te doen. Hieronder lichten we de drie verschillende keuzes aan je toe.

1. Erfenis zuiver aanvaarden

Wanneer je kiest voor zuivere aanvaarding van de nalatenschap, dan erf je alle bezittingen én schulden. Samen met eventuele andere erfgenamen. De erfgenamen zijn samen ook verantwoordelijk voor de afwikkeling van de nalatenschap, waar we in deel twee van deze reeks meer over vertellen. Wanneer je de erfenis aanvaard hebt, kan je ook niet meer op deze keuze terugkomen. Ook niet als er achteraf hoge schulden blijken te zijn.

2. Erfenis beneficiair aanvaarden

Heb je het gevoel dat de nalatenschap vooral uit schulden bestaat, en dat deze hoger zijn dan de bezittingen? Dan is het slim om de erfenis beneficiair te aanvaarden. Ook wel aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving genoemd. Wanneer één erfgenaam beneficiair aanvaardt, moet de hele erfenis beneficiair worden afgewikkeld. De bezittingen worden in dit geval gebruikt om de schulden te betalen. Is er meer vermogen dan schulden? Dan krijgen de erfgenamen het resterende saldo. Zijn de schulden hoger dan het vermogen? Dan ben je als erfgenaam niet verantwoordelijk voor de schulden. Het grootste voordeel van beneficiair aanvaarden is dus dat je schulden niet uit eigen zak hoeft te betalen. Maar daar tegenover staat wel dat het iets meer werk is voor de erfgenamen en extra kosten (griffierecht) met zich meebrengt. Hierbij moet je meestal de wettelijke ‘vereffeningsprocedure’ volgen. Wil je hier meer over weten? Neem dan geheel vrijblijvend contact met ons op. Onze notarissen vertellen je er graag meer over.

3. Erfenis verwerpen

Verwerp je de erfenis, dan ontvang je niets uit de nalatenschap. Geen bezittingen en geen schulden. Maar dus ook geen oude fotoboeken, sieraden of handgeschreven brieven. Redenen om te verwerpen zijn: de nalatenschap bevat meer schulden dan vermogen, je wilt niets te maken hebben met de nalatenschap of je hebt ruzie met de andere erfgenamen. Op het moment dat jij jouw erfdeel verwerpt, gaat jouw gedeelte naar een andere erfgenaam.

• Bij een testament: jouw erfdeel gaat naar de andere erfgenamen in het testament, tenzij er in het testament iets anders staat.
• Zonder testament: jouw erfdeel gaat naar de wettelijke erfgenamen na jou. Bijvoorbeeld naar jouw kinderen. Ook zij kunnen de erfenis vervolgens verwerpen.

Termijn van aanvaarding en het doorgeven van je keuze

Maar wanneer moet je jouw keuze eigenlijk doorgegeven hebben? Er is geen wettelijke termijn om te beslissen of je de erfenis wilt ervaren en hoe. Maar we zien wel dat de meeste erfgenamen de beslissing nemen binnen drie maanden na het overlijden. Dan weet je ongeveer hoeveel er op de bankrekening staat, of er (veel) schulden zijn en of de bezittingen en het vermogen opwegen tegen de schulden. Ook kunnen eventuele schuldeisers hun geld pas na drie maanden opeisen. Heb je jouw keuze gemaakt? Dan zijn er meerdere manieren op je keuze door te geven.

• Erfenis zuiver aanvaarden? Dan onderteken je een verklaring van aanvaarding bij de notaris.
• Erfenis beneficiair aanvaarden of verwerpen? Dat leg je een schriftelijke verklaring af bij de rechtbank. Of via een volmacht bij je notaris, dan hoef je niet zelf naar de rechtbank. Voor een verklaring bij de rechtbank betaal je griffierechten.

Erfenis aanvaard. En nu?

Nadat je besloten hebt of en hoe je de erfenis aanvaardt, krijg je jouw deel van de nalatenschap. Maar wie regelt wat en wat komt er eigenlijk allemaal kijken bij de afwikkeling van een nalatenschap? Daar vertellen we je aankomende maand meer over in deel twee van deze reeks: ‘ik heb een erfenis gekregen: wat nu?’.

Wil je een testament laten opstellen, advies over welke keuze je het beste kunt maken als erfgenaam of meer informatie over de afwikkeling van een nalatenschap? Neem contact met ons op. Wij helpen je graag verder.